Nêu mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ sau
TỔ QUỐC VÀO XUÂN
Tổ quốc là tiếng ầu ơ của mẹRặng tre rì rào, ngọn gió nồm namTổ quốc xanh trong trong gié lúa cành camTrong nắng sớm buổi mai, hoàng hôn chiều núi biếcĐêm trăng lên, câu hò tha thiếtEm xõa tóc xanh, mẹ ngồi giặt áoDẫu sông có đi ra biển nào rộng lớnCũng bắt đầu từ nguồn suối nơi xaTổ quốc là nhà, có bếp lửa ngày xuânMôi mẹ ấm trầu cay, vai áo cha sờn bạcGiò chả, bánh chưng, nỗi ước ao một thời khó nhọcRộn rã cối chày náo nức những làng quêTổ quốc là nơi những người lính không vềĐem tuổi xuân hòa vào cùng cây cỏLời hẹn ước thề nguyền, lứa đôi dang dởCho hôm nay xuân thắm nở đầy hoaĐường rộng mở, thế giới thành bao laXin đừng quên Tổ quốc nhiều gian khóDẫu giá lạnh, đào mai rồi sẽ nởTổ quốc vào xuân, tiếp nối những mùa xuân
Gợi ý trả lời:(Bùi Minh Huệ)
1. Cảm xúc dịu dàng, yêu thương, gắn bó với quê hương từ những điều thân thuộc (k1, 2);
2. Cảm xúc tự hào về cội nguồn, truyền thống dân tộc (khổ 3);
3. Xúc động và biết ơn những hy sinh thầm lặng (khổ 4);
4. Niềm tin, hy vọng và lời nhắn gửi hướng tới tương lai (khổ 5);
Mạch vận động cảm xúc: Gắn bó thân thương → Tự hào truyền thống → Xúc động, biết ơn → Hy vọng và niềm tin;
Cách đọc và xác định:
I. Hiểu khái niệm “mạch vận động cảm xúc” là gì?
- Mạch vận động cảm xúc là diễn biến, sự thay đổi của tình cảm, tâm trạng nhân vật trữ tình trong suốt bài thơ.
- Mạch này không tĩnh tại, mà thường có sự chuyển biến theo thời gian, không gian, hình ảnh hoặc ý tưởng.
II. Cách đọc và xác định mạch cảm xúc cụ thể
Bước 1: Xác định nhân vật trữ tình
Xem ai là người bộc lộ cảm xúc trong bài thơ?
Thường là cái tôi trữ tình của tác giả, mang tâm hồn, cảm xúc và thế giới quan của con người yêu cuộc sống, yêu đất nước, hoặc mang tâm sự riêng tư.
Bước 2: Đọc toàn bài và chia bố cục cảm xúc theo các đoạn/khổ thơ
Mỗi khổ thường mang một cung bậc hoặc một chuyển động trong cảm xúc.
Gạch chân những từ ngữ, hình ảnh gợi cảm xúc mạnh mẽ, ví dụ: “tha thiết”, “không về”, “đường rộng mở”, “tiếp nối mùa xuân”...
Bước 3: Nhận diện sự thay đổi trong cảm xúc
Xem cảm xúc bắt đầu từ đâu, cao trào ở chỗ nào, kết thúc ra sao.
Có thể tìm các từ ngữ chuyển ý như: "nhưng", "cũng", "xin đừng quên", "cho hôm nay",… để thấy sự phát triển hoặc chuyển hướng cảm xúc.
Bước 4: Gắn cảm xúc với hình ảnh, không gian, thời gian
“Những người lính không về” → xúc động, biết ơn.
“Tổ quốc vào xuân” → hy vọng, tin tưởng.
Bước 5: Khái quát lại theo trình tự:
Mở đầu (cảm xúc gì?) → Phát triển (cảm xúc thay đổi ra sao?) → Cao trào (đỉnh điểm cảm xúc?) → Kết (lắng đọng hoặc hướng đến điều gì?)
- Mạch này không tĩnh tại, mà thường có sự chuyển biến theo thời gian, không gian, hình ảnh hoặc ý tưởng.
II. Cách đọc và xác định mạch cảm xúc cụ thể
Bước 1: Xác định nhân vật trữ tình
Xem ai là người bộc lộ cảm xúc trong bài thơ?
Thường là cái tôi trữ tình của tác giả, mang tâm hồn, cảm xúc và thế giới quan của con người yêu cuộc sống, yêu đất nước, hoặc mang tâm sự riêng tư.
Bước 2: Đọc toàn bài và chia bố cục cảm xúc theo các đoạn/khổ thơ
Mỗi khổ thường mang một cung bậc hoặc một chuyển động trong cảm xúc.
Gạch chân những từ ngữ, hình ảnh gợi cảm xúc mạnh mẽ, ví dụ: “tha thiết”, “không về”, “đường rộng mở”, “tiếp nối mùa xuân”...
Bước 3: Nhận diện sự thay đổi trong cảm xúc
Xem cảm xúc bắt đầu từ đâu, cao trào ở chỗ nào, kết thúc ra sao.
Có thể tìm các từ ngữ chuyển ý như: "nhưng", "cũng", "xin đừng quên", "cho hôm nay",… để thấy sự phát triển hoặc chuyển hướng cảm xúc.
Bước 4: Gắn cảm xúc với hình ảnh, không gian, thời gian
Mỗi hình ảnh thơ đều gắn với một tâm trạng. Ví dụ:
“Tiếng ầu ơ của mẹ” → cảm xúc dịu dàng, gắn bó.“Những người lính không về” → xúc động, biết ơn.
“Tổ quốc vào xuân” → hy vọng, tin tưởng.
Bước 5: Khái quát lại theo trình tự:
Mở đầu (cảm xúc gì?) → Phát triển (cảm xúc thay đổi ra sao?) → Cao trào (đỉnh điểm cảm xúc?) → Kết (lắng đọng hoặc hướng đến điều gì?)
