Thứ Bảy, 30 tháng 8, 2025


 

BÀI THƠ DÂNG MẸ

- Trần Đức Phổ -

Mẹ đã tảo tần tự ấu thơ

Nụ cười chỉ đến ở trong mơ

Thay chồng nuôi nấng đàn con dại

Dâu đổ đầu tằm vạn nỗi lo

 

Như cổ thụ xoè tán chở che

Mẹ đâu quản ngại nắng trưa hè

Mẹ nào hãi sợ đêm đông lạnh

Cho cuộc đời con khỏi ủ ê

 

Tình Mẹ mênh mông cả biển trời

Như vầng dương sáng toả nơi nơi

Cho dù khôn lớn đi muôn nẻo

Vẫn thấy bên con mẹ mỉm cười

 

Con viết bài thơ dâng Mẹ hiền

Cầu mong Mẹ được mãi bình yên

Lòng thành khấn nguyện cùng trời Phật

Cho Mẹ vuông tròn tuổi bách niên

 9-7-2018

🔎 Phân tích nội dung, chủ đề, cảm xúc chính

1. Nội dung

  • Bài thơ khắc họa hình tượng người mẹ Việt Nam giàu đức hy sinh, tảo tần từ thuở còn trẻ, gánh vác trách nhiệm thay chồng nuôi dạy con.

  • Hình ảnh mẹ được ví như cổ thụ, vầng dương, biển trời – vừa gần gũi vừa bao la, biểu hiện sức mạnh, sự bền bỉ và tình thương vô tận.

  • Tình cảm người con dành cho mẹ là sự biết ơn sâu nặng, mong ước mẹ được bình an, trường thọ.

2. Chủ đề

  • Tôn vinh tình mẹ – một trong những tình cảm thiêng liêng nhất của con người.

  • Đề cao lòng hiếu thảo, khơi gợi ý thức tri ân và báo hiếu trong mỗi người con.

3. Cảm xúc chính

  • Bài thơ chan chứa niềm xúc động, ngưỡng mộ và biết ơn của người con.

  • Vừa có sự tự hào, ca ngợi, vừa có những rung động sâu kín, thiêng liêng.


📝 Dàn ý viết bài văn 600 chữ

Mở bài

  • Giới thiệu khái quát về tình mẫu tử – một tình cảm vĩnh hằng, bất diệt trong thi ca.

  • Dẫn dắt và nêu vấn đề: bài thơ “Dâng Mẹ” của Trần Đức Phổ là một khúc ca ngợi công lao trời biển của mẹ.

Thân bài

1. Công lao và đức hy sinh của mẹ

  • “Mẹ đã tảo tần tự ấu thơ” → gợi tả sự vất vả, nhọc nhằn.

  • “Thay chồng nuôi nấng đàn con dại” → gợi cảnh mẹ gánh vác cả gia đình.

  • Hình ảnh “dâu đổ đầu tằm” → nhiều gian nan, nhọc nhằn chồng chất.

2. Hình tượng cao đẹp của mẹ

  • Mẹ như cổ thụ xoè tán chở che.

  • Không ngại nắng mưa, sương gió → kiên cường, bền bỉ.

  • Mẹ là “biển trời”, “vầng dương” → rộng lớn, sáng soi, bất tận.

3. Tình cảm của người con dành cho mẹ

  • Lời thơ chan chứa sự xúc động, thành kính.

  • Niềm mong ước mẹ được bình yên, sống lâu trăm tuổi.

  • Đây là biểu hiện của đạo hiếu – phẩm chất đẹp trong truyền thống Việt Nam.

4. Nghệ thuật

  • Thể thơ lục bát uyển chuyển, đậm chất ca dao dân ca.

  • Hình ảnh giàu sức gợi (cổ thụ, vầng dương, biển trời).

  • Giọng điệu tha thiết, chân thành, nhiều biểu cảm.

Kết bài

  • Khẳng định giá trị bài thơ: một bản tình ca dâng mẹ, ngợi ca tình mẫu tử.

  • Mở rộng: nhắc nhở mỗi chúng ta hãy sống hiếu nghĩa, biết trân trọng và báo hiếu khi còn có thể.


🌸 Bài viết tham khảo (600 chữ, có tích hợp nhận định về thơ)

       Trong dòng chảy thi ca Việt Nam, tình mẫu tử luôn là nguồn mạch cảm hứng bất tận. Chế Lan Viên từng viết: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ / Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con”. Đọc bài thơ “Dâng Mẹ” của Trần Đức Phổ, ta bắt gặp một tiếng lòng tha thiết, dạt dào biết ơn, như một khúc ca chan chứa tình hiếu thảo.

        Ngay từ những câu mở đầu, hình ảnh người mẹ hiện lên đầy nhọc nhằn:
“Mẹ đã tảo tần tự ấu thơ 
Nụ cười chỉ đến ở trong mơ.
        Một cuộc đời lam lũ, gắn với nỗi lo cơm áo, hy sinh hạnh phúc riêng để nuôi nấng đàn con. Thủ pháp đối lập “nụ cười – trong mơ” càng làm bật lên hiện thực nhiều gian truân, nơi niềm vui bị lấn át bởi nhọc nhằn.

      Bằng những so sánh giàu ý nghĩa, nhà thơ ca ngợi mẹ như “cổ thụ xoè tán chở che”, như “biển trời”, như “vầng dương sáng toả”. Đó không chỉ là những hình ảnh giàu chất thơ, mà còn là cách để người con bày tỏ sự ngưỡng mộ, tôn kính với công lao trời biển của mẹ. Tình mẹ được nâng lên thành biểu tượng thiêng liêng, bao dung, bất tận.

       Nhưng bài thơ không chỉ dừng lại ở ca ngợi, mà còn là tiếng lòng của người con:
“Con viết bài thơ dâng Mẹ hiền
Cầu mong Mẹ được mãi bình yên.”
     Trong giọng thơ lục bát ngọt ngào, ta cảm nhận một tấm lòng hiếu thảo chân thành, một khát vọng giản dị mà sâu xa: mong mẹ bình an, trường thọ. Đây cũng là niềm ước vọng chung của muôn đời con cái.

        Về nghệ thuật, bài thơ kết hợp hài hòa chất liệu ca dao dân ca với lối so sánh, ẩn dụ giàu hình ảnh, làm cho lời thơ vừa bình dị, vừa giàu sức khái quát. Giọng điệu tha thiết, trang trọng, khiến bài thơ giống như một lời khấn nguyện dâng lên đấng sinh thành.

       Có thể nói, “Dâng Mẹ” là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho mạch thơ ca ngợi tình mẫu tử – một đề tài bất tử trong văn học. Bài thơ nhắc nhở ta nhớ đến câu nói của Victor Hugo: “Trên trái đất này, không có bóng tối nào có thể che khuất ánh sáng của tình mẹ.” Đọc thơ, mỗi người con càng thêm thấm thía công ơn sinh thành, và tự nhắc mình sống hiếu nghĩa hơn khi còn có thể.