(Văn bản nghị luận, Ngữ văn 11)
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
BẢY NGUYÊN TẮC VÀNG
Theo TS Lê Thẩm Dương, khi những thuận lợi trước đây về nguồn tài
nguyên sẵn có không còn là lợi thế, mỗi quốc gia, mỗi con người buộc phải chuyển
sang cạnh tranh với nhau bằng trí tuệ. Nhật Bản, Israel… chính là dẫn chứng cho
những đất nước có thiên nhiên bất lợi, đã chuyển sang vận động tư duy để khai
thác nguồn tài nguyên chất xám và trở thành những quốc gia hùng mạnh trên thế
giới. Tương tự vậy, cùng một xuất phát điểm, hoàn cảnh, điều kiện như nhau
nhưng tư duy và chương trình hành động khác nhau có thể tạo ra người giàu - kẻ
nghèo, người thành công - kẻ thất bại. Vì vậy, thay vì hỏi người khác “Làm giàu
thế nào”? thì nên tự hỏi “Vì sao tôi nghèo”?. Nếu muốn thành công, không phải
lao động nhiều mà hãy thay đổi để tạo nên những tư duy khác biệt.
TS Lê Thẩm Dương nêu ra bảy nguyên tắc vàng để tạo nên tư duy khác
biệt:
(1) Sự khác biệt độc đáo – không ngừng nghi ngờ và không bằng lòng
với mình.
(2) Triển khai mục đích – truy vấn đến “mục đích của mục đích” để
đạt được bản chất vấn đề.
(3) Định ra giải pháp tương lai – hoạch định dài hạn để hành động ở
hiện tại.
(4) Tư duy hệ thống – mỗi quyết định phải đạt nhiều mục tiêu, nhìn
vấn đề trong tổng thể.
(5) Thu thập thông tin có giới hạn – ít nhưng đúng trọng tâm, cùng
bối cảnh.
(6) Cộng sự – biết hợp tác, khơi dậy tinh thần đồng đội.
(7) Thay đổi và cải tiến liên tục – luôn đổi mới để phát triển bền vững.
(Trích “Cảm xúc là kẻ thù số một của thành công” – TS Lê Thẩm Dương)
Câu 1. (0,5 điểm). Xác định luận đề chính mà TS Lê Thẩm Dương đề cập trong đoạn trích trên.
Câu 2. (0,5 điểm). Chỉ ra các luận điểm chính làm cơ sở triển khai luận đề của tác giả.
Câu 3. (1,0 điểm). Nêu tác dụng của việc sử dụng lí lẽ và dẫn chứng trong đoạn trích.
Câu 4. (1,0 điểm) Anh/chị hiểu như thế nào về quan điểm: “Nếu đi học mà chỉ nghĩ đến điểm số hay học bổng… thì đó là nghĩ ngắn. Hơn người là phải hoạch định, tập trung sinh lực giải quyết mục tiêu dài, đó mới là đột phá.”
Câu 5. (1,0 điểm)
Từ thông điệp của văn bản, anh/chị hãy liên hệ bản thân hoặc thực
tiễn đời sống học sinh hiện nay để đề xuất một giải pháp giúp hình thành
tư duy khác biệt trong học tập và cuộc sống.
II. LÀM VĂN (6,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích trong phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một bài nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ) bàn về tầm quan trọng của tư duy khác biệt trong hành trình đi đến thành công của con người hiện nay.
