NẮNG MỚI

- Lưu Trọng Lư -

Mỗi lần nắng mới hắt bên song,

Xao xác, gà trưa gáy não nùng,

Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng,

Chập chờn sống lại những ngày không.

Tôi nhớ mẹ tôi, thuở thiếu thời

Lúc người còn sống, tôi lên mười;

Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội,

Áo đỏ người đưa trước giậu phơi.

Hình dáng mẹ tôi chửa xoá mờ

Hãy còn mường tượng lúc vào ra:

Nét cười đen nhánh sau tay áo

Trong ánh trưa hè trước giậu thưa.

DÀN Ý PHÂN TÍCH

I. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Lưu Trọng Lư: một trong những cây bút tiên phong của phong trào Thơ mới, hồn thơ dạt dào cảm xúc, đậm chất trữ tình.

• Giới thiệu bài thơ Nắng mới: tác phẩm nổi bật trong mảng thơ viết về gia đình, quê hương, gắn với tình mẫu tử sâu nặng.

• Dẫn vấn đề nghị luận: đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

II. Thân bài

1. Nội dung

• Bức tranh thiên nhiên gợi nhớ quá khứ:

  • “Nắng mới hắt bên song”, tiếng gà trưa, ánh nắng vàng – tất cả khơi gợi dòng hồi ức.

  • Không gian vừa hiện thực, vừa nhuốm màu hoài niệm.

• Nỗi nhớ về mẹ:

  • Kí ức tuổi thơ hiện lên qua hình ảnh người mẹ dịu dàng, tần tảo.

  • Chi tiết “áo đỏ người đưa trước giậu phơi” gợi một kỉ niệm bình dị nhưng in sâu trong tâm trí con.

  • Nét cười của mẹ vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức, trở thành điểm sáng ấm áp giữa nỗi buồn mất mát.

• Cảm xúc chủ đạo: nỗi buồn thương, hoài niệm dĩ vãng, tình yêu thương tha thiết với mẹ.

  • Như Xuân Diệu từng nói: “Thơ là tiếng nói của tình cảm”, Nắng mới đã kết tinh tình cảm mẫu tử – nỗi nhớ thương bất tận trong lòng nhà thơ.

2. Nghệ thuật

• Thể thơ bốn chữ: ngắn gọn, nhịp nhàng, phù hợp gợi dòng cảm xúc dồn dập, thổn thức.

• Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi: “áo đỏ”, “nét cười đen nhánh” → hình ảnh đời thường nhưng in đậm dấu ấn kỉ niệm.

• Bút pháp gợi tả tinh tế: thiên nhiên, cảnh vật trở thành điểm tựa để gợi nhớ con người.

• Cấu tứ hồi tưởng: từ cảnh hiện tại (nắng mới) dẫn về quá khứ (mẹ tuổi thơ), rồi trở về với hiện tại trong nỗi nhớ.

III. Kết bài

• Khẳng định: Nắng mới không chỉ là bài thơ viết về tình mẹ mà còn là khúc ca của nỗi nhớ, sự tri ân.

• Giá trị nội dung và nghệ thuật: thể hiện đặc trưng hồn thơ Lưu Trọng Lư – trữ tình, hoài niệm, chan chứa yêu thương.

• Liên hệ: Bài thơ để lại cho ta suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử, một tình cảm thiêng liêng bất diệt.

---

BÀI VIẾT THAM KHẢO

        Lưu Trọng Lư là một trong những thi sĩ mở đầu cho phong trào Thơ mới 1932–1945. Thơ ông chan chứa cảm xúc, dạt dào nhạc điệu, đặc biệt là những rung động tinh tế trước thiên nhiên và con người. Trong mạch nguồn thơ viết về gia đình, bài thơ Nắng mới được xem là một tiếng lòng tha thiết, khi nhà thơ hồi tưởng về tuổi thơ và hình bóng người mẹ đã khuất.

        Bài thơ mở đầu bằng một khung cảnh thiên nhiên rất bình dị:

“Mỗi lần nắng mới hắt bên song,

Xao xác, gà trưa gáy não nùng...”

Ánh nắng mới, tiếng gà trưa, hương vị của không gian làng quê gợi dậy những lớp ký ức. Nhà thơ thổn thức nhớ lại “thời dĩ vãng”, những ngày tháng ấu thơ không còn nữa. Thiên nhiên như một chất xúc tác làm bừng sống dậy bao kỉ niệm yêu thương.

        Trong dòng hồi tưởng ấy, hình ảnh người mẹ hiện về thật thân thương:

“Tôi nhớ mẹ tôi, thuở thiếu thời...

Áo đỏ người đưa trước giậu phơi.”

        Đó là hình ảnh quen thuộc của người mẹ nông thôn, tần tảo trong đời thường. Chiếc áo đỏ phơi ngoài giậu trở thành một dấu ấn không phai, gắn liền với tuổi thơ của đứa con. Nhà thơ không nhớ những điều to tát, chỉ nhớ một chi tiết rất đỗi giản đơn, nhưng chính điều đó lại tạo nên sự chân thật, xúc động.

          Kí ức ấy còn in đậm nụ cười của mẹ:

“Nét cười đen nhánh sau tay áo

Trong ánh trưa hè trước giậu thưa.”

Đó là nụ cười bình dị, hồn hậu, gắn với lao động và ánh nắng trưa hè. Mẹ hiện lên không phải là tượng đài xa vời, mà là một bóng dáng gần gũi, thân thiết. Như Xuân Diệu từng nói: “Thơ ca trước hết là sự rung động của trái tim”, Nắng mới rung động bởi tình mẫu tử bất tử, bởi nỗi nhớ thương thăm thẳm trong tâm hồn người con.

        Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể bốn chữ với nhịp điệu dồn dập, ngắn gọn, rất phù hợp để bộc lộ cảm xúc chợt đến, chợt dâng tràn. Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi, lấy cảnh để khơi tình, lấy chi tiết nhỏ để khắc họa tình cảm lớn. Cấu tứ hồi tưởng từ hiện tại về quá khứ rồi trở lại hiện tại đã tạo cho bài thơ sự liền mạch, trọn vẹn.

        Nắng mới không chỉ là nỗi nhớ về mẹ, mà còn là khúc ca tình cảm chan chứa của hồn thơ Lưu Trọng Lư. Qua đó, ta thấy được sự thiêng liêng, bất tử của tình mẫu tử – một trong những đề tài nhân văn bất diệt của văn học. Đọc bài thơ, mỗi người như được thức tỉnh trong nỗi nhớ, để biết yêu thương và trân trọng hơn bóng hình người mẹ trong đời mình.