RẰM THÁNG BẢY
- Anh Thơ -
🌸 Dàn ý phân tích
I. Mở bài
-
Giới thiệu nhà thơ Anh Thơ: một trong những cây bút nữ hiếm hoi của phong trào Thơ mới; thơ giàu cảm xúc, chú trọng khắc họa cảnh vật, phong tục nông thôn.
-
Giới thiệu bài thơ Rằm tháng bảy: gợi lại không khí lễ Vu lan, lễ xá tội vong nhân – một nét đẹp tín ngưỡng của làng quê Việt, đồng thời bộc lộ nỗi buồn nhân sinh.
II. Thân bài
-
Nội dung
-
Bức tranh thiên nhiên, làng quê ngày rằm tháng bảy
-
Cảnh vật nhuốm màu buồn: “gió hiu hắt”, “mây xám”, “sương chiều”, “khói toả”.
-
Làng xóm, ngôi chùa, đình làng hòa trong không khí trang nghiêm, thiêng liêng.
-
-
Không khí lễ hội, tín ngưỡng dân gian
-
Trong chùa: “tiếng mõ, chuông”, “hương đèn nghi ngút”, “lời kinh” → khung cảnh tâm linh, huyền ảo.
-
Ngoài đê: “cháo, bồ đài”, “lễ chúng sinh” → nghi lễ bố thí cho cô hồn, người nghèo đói.
-
-
Nỗi buồn nhân sinh, lòng trắc ẩn
-
Hình ảnh những “bóng ma buồn não”, “ăn mày lẳng lặng” → ranh giới mong manh giữa người sống và hồn người chết.
-
Gợi sự thương cảm, xót xa trước kiếp người cơ cực, mong manh, dễ rơi vào quên lãng.
-
-
-
Nghệ thuật
-
Miêu tả tinh tế, giàu chất tạo hình: cảnh chiều buồn, không gian chùa chiền, đám rước lễ.
-
Ngôn ngữ gợi cảm, sử dụng nhiều từ ngữ gợi âm thanh và sắc thái u buồn: “hiu hắt”, “âm u”, “lạnh hiu hiu”.
-
Bút pháp hiện thực xen lãng mạn: vừa tả cảnh sinh hoạt dân gian cụ thể, vừa gợi triết lí, nỗi buồn nhân sinh.
-
Nhạc điệu thơ êm ái, có lúc u buồn, trầm mặc, phù hợp với không khí lễ rằm.
-
-
Đánh giá – mở rộng
-
Rằm tháng bảy không chỉ là một bức tranh lễ hội dân gian mà còn thấm đẫm tình thương đối với kiếp người cơ cực.
-
Nhà phê bình Hoài Thanh từng nhận xét: “Thơ Anh Thơ thường là những bức tranh quê, êm dịu mà u buồn”.
-
Bài thơ góp phần khẳng định phong cách riêng của Anh Thơ: chú trọng tả cảnh sinh hoạt thôn quê, ẩn chứa tình cảm nhân đạo.
-
III. Kết bài
-
Khẳng định: Rằm tháng bảy là một thi phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ Anh Thơ: miêu tả cảnh quê, thấm đẫm nỗi buồn nhân sinh.
-
Ý nghĩa: tác phẩm vừa lưu giữ một phong tục đẹp, vừa gợi lòng trắc ẩn, sự sẻ chia với con người trong kiếp sống nhiều khổ đau.
🌸 Bài viết tham khảo (khoảng 600 chữ)
Trong phong trào Thơ mới, bên cạnh những tiếng thơ nồng nàn tình yêu hay u uất nhân sinh, Anh Thơ xuất hiện như một hồn thơ nữ hiếm hoi, đem đến cho thi đàn nhiều bức tranh thôn quê dịu dàng mà thấm buồn. Hoài Thanh từng nhận xét: “Thơ Anh Thơ thường là những bức tranh quê, êm dịu mà u buồn”. Bài thơ Rằm tháng bảy (1939) là minh chứng tiêu biểu, khi nhà thơ tái hiện không khí lễ Vu lan – lễ xá tội vong nhân, một nét đẹp tín ngưỡng gắn bó với làng quê Việt.
Mở đầu, bài thơ đã gợi nên cảnh buồn của một chiều rằm tháng bảy: “gió hiu hắt gieo vàng muôn cánh lá”, “trời âm u mây xám bóng sương chiều”. Không gian mờ đục, hơi khói phủ trùm làng xóm, gợi cảm giác bảng lảng, huyền ảo. Những câu thơ thấm đẫm nỗi buồn man mác, như chuẩn bị cho một khung cảnh tâm linh đầy linh thiêng.
Trong chùa, nghi thức diễn ra trang trọng: “điện hương đèn nghi ngút sáng”, “tiếng mõ, chuông hoà nhịp trống”. Khói hương bay quyện cùng lời kinh cầu siêu, như truyền tới cô hồn phiêu lãng. Bức tranh ấy vừa hiện thực, vừa huyền bí, vừa gợi lòng người suy ngẫm về kiếp sống mong manh. Bên ngoài, cảnh bố thí cháo hoa cho chúng sinh cũng được miêu tả: “ngoài đê rộng bồ đài nghiêng đổ cháo, lễ chúng sinh từng bọn một ăn mày”. Những con người khốn khổ, rách rưới chen lẫn vào lễ cúng, “lẳng lặng như bóng ma buồn não”, càng khiến ranh giới giữa cõi âm và cõi dương trở nên mờ nhạt.
Ở đây, Anh Thơ không chỉ miêu tả một phong tục quen thuộc của làng quê, mà còn gửi gắm nỗi niềm thương cảm đối với những kiếp người cơ cực. Những “ăn mày” trong thơ không chỉ là hiện thực xã hội, mà còn gợi nhắc về sự bấp bênh, ngắn ngủi của đời người. Như nhà phê bình Lưu Khánh Thơ từng viết: “Thơ Anh Thơ nhìn cảnh mà nghĩ người, sau bức tranh thôn quê thường thấp thoáng một nỗi buồn nhân sinh”.
Về nghệ thuật, bài thơ nổi bật ở bút pháp tả cảnh tinh tế, giàu chất tạo hình. Các từ ngữ “hiu hắt”, “âm u”, “lạnh hiu hiu” gợi nhạc điệu buồn thương, phù hợp với không khí lễ rằm tháng bảy. Sự đan xen giữa âm thanh (chuông, mõ, trống), màu sắc (khói, mây xám), không gian (chùa, đê rộng, làng xóm) đã tạo nên một bức tranh phong tục chân thực mà thấm đẫm chất thơ.
Có thể nói, Rằm tháng bảy không chỉ lưu giữ nét đẹp tín ngưỡng dân gian, mà còn gửi gắm cái nhìn nhân đạo của nhà thơ. Trong nỗi u buồn phảng phất, ta vẫn nhận ra một tấm lòng trắc ẩn, thương cảm với những phận đời lầm than. Bài thơ vì thế vừa mang giá trị nghệ thuật, vừa mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần khẳng định phong cách thơ đặc trưng của Anh Thơ: miêu tả cảnh quê giàu tính tạo hình, ẩn chứa nỗi buồn nhân sinh.
